Fibromiyalji Nedir ve Belirtileri Nelerdir?
- Fibromiyalji, her yaştaki bireyde (çocukluk çağı dahil) görülebilmektedir. Kadınlarda özellikle menopoz döneminde artış göstermektedir. Yaşam kalitesini ciddi derecede bozan, düşüren, yorgunluk, sabah tutukluğu, yaygın vücut ağrısı ve vücudun belli noktalarında duyarlılık ile karakterize bir hastalıktır.
- Fibromiyaljide en belirgin yakınma ağrı ve hiç geçmeyen yorgunluk. Ağrı genellikle boyun, sırt, ve omuzlardan başlar ve tüm vücutta yaygındır. Hastalar yatağa yattıkları zaman uykuya dalmakta güçlük çekerler, geceleri ağrıdan sık sık uyanırlar ve tekrar uykuya dalmakta zorluk çekerler. Sabahları yorgun ve ağrılı kalkarlar. Çok uyusalar da tam anlamıyla dinlenemedikleri için yakınmaları devam eder.
- Gün içinde yaptıkları herhangi bir iş sonrası kendilerini yorgun ve şiddetli ağrılı hissettiklerini söylerler. Sürekli mutsuz ve enerjisiz hissederler. Buna bağlı olarak ise motivasyon kaybı ve kontsantrasyon güçlüğü çekerler. Hastaların çoğunda depresyon hali gözlenmektedir. Hava değişimi, nem, stres, yorgunluk, üzüntü ve mekanik etkenler yakınmaları tetikler.
- Fibromiyalji, psikolojik bir rahatsızlık değildir ancak bu semptomlar psikolojik sorunlara yol açabilir. Daha çok mükemmelliyetçi olan insanlar, hassas yapılı ve her türlü olaydan çabuk etkilenen kişiliğe sahip insanlarda sıklıkla görülür.
Fibromiyalji ve Tanısı;
- Fibromiyalji hastalarının fiziksel muayenesinde eklem problemleri, kas güçsüzlüğü veya anormal nörolojik bulgular yoktur.
- Sistemik bir bulgu bulunmaz.
- Fibromiyalji teşhisi için üç ay belirtilerin ve şikayetlerin devam etmesi gerekmektedir.
- Vücuttaki hassas noktaların varlığı palpasyon ile (basmak ile) bu noktalarda hassasiyet olması en anlamlı bulgudur.
- Vücudumuzda fibromiyaljiye özgün 18 hassas nokta belirlenmiştir. Bunların en az 11 tanesinde duyarlılık fibromiyalji lehine kabul edilebilmektedir.
- Ağrılar vücudun hem sağında hem solundadır. Ağrıların yaygın hissedildiği noktalar; boyun, sırt, bel, alt ekstremite, göğsün ön tarafı, dirsek ve çenedir.
Fibromiyaljiden Korunma Yöntemleri ve Beslenme;
- Çağın hastalığı olarak bilinen fibromiyaljiden korunmak için sağlıklı ve dengeli beslenmek (bir beslenme uzmanı ile beraber), düzenli egzersiz ve spor yapmak, düzenli uyku uyumak, stresli ortamlardan kaçınmak, çay-kahve-kola gibi içeceklerin tüketimine dikkat etmek, alkol ve sigaradan uzak durmak gerekmektedir.
- Fibromiyalji rahatsızlığı olan kişilerin sağlıklı kişilere oranla beden kitle indekslerinin ve metabolik semptomlarının daha fazla olduğu yapılan çalışmalarda gözlemlenmiştir. Bu yüzden öncelikle ideal kiloya düşülmesi gerekmektedir. Hastalığın etkilerinin yanında fazla kilo da yaşam kalitesini ciddi anlamda düşürmektedir.
- Beslenmede basit karbonhidratlar yerine kompleks karbonhidratlara yer verilmelidir. Fibromiyalji hastalarında dönem dönem konstipasyon (kabızlık) görülebilmekte bu yüzden bağırsak düzeni için probiyotik takviyesi yapılabilir.
- Fibromiyalji kadınlarda menopoz sonrasında artış gösterdiği için abdominal bölgede (karın bölgesi) yağ artışı görülmektedir.
- Antioksidan içeriğine sahip besinler beslenmede önemli bir yere sahiptir.
- Bu hastalığa sahip kişilerin D vitamin düzeylerinin genel anlamda düşük seviyede olduğu fakat D vitamini takviyesi alanlarda ise ağrılarında önemli bir azalma görülmemiştir. Bu yüzden bu konu ile ilgili daha çok çalışmaya ihtiyaç vardır. Fakat düşük D vitamini seviyesi olan fibromiyalji hastalarında depresyon görülme oranı daha fazladır. Yapılan çalışmalarda demir eksikliği olan kişilerde fibromiyalji görülme oranının daha fazla olduğu gözlemlenmiştir.
- Yine yapılan birkaç çalışmada vegan ve vejeteryan beslenme şeklinin hastalığın semptomlarını azaltıcı etkisi görülmüştür.
Fibromiyalji ve Tedavi;
- Fibromiyalji tedavisinde hastaların hastalığı konusunda eğitimi ve bilgilendirilmesi çok önemlidir.
- İlaç (hekim tarafından önerilen) ve ilaçların kullanımı
- Fizik tedavi ve rehberlik yöntemleri
- Kişiye göre egzersiz programları
- Fibromiyalji hastalarının ilaç ve fizik tedavilerine ek olarak günlük hayatlarında da değişiklikler yapmak gerekmektedir. Stresin mümkün olduğunca arındırılmış, düzenli yaşam, düzenli uyku, sağlıklı ve dengeli beslenme hastanın en çok dikkat etmesi gereken anahtar noktalardır.
ANTALYA MYTHERAPY SAĞLIKLI YAŞAM MERKEZİNDE FİBROMİYALJİ TEDAVİSİ
1. Fibromiyalji ve GTOS Terapi;
GTOS terapi, kas ve iskelet rahatsızlıklarında uygulanan etkili bir fizik tedavi metodudur. Cihaz yardımı ile vücudun doğru yerlerine, doğru basınç ile uygulanılarak kullanılan iğnesiz, ışınsız, ameliyatsız bir yöntemdir. Bu nedenle herhangi bir riski veya yan etkisi yoktur. Fizyoterapistler tarafından uygulanan bu yöntemde kanıtlanmış hasta memnuniyet oranı %85.6 dır.
GTOS terapi ile fibromiyaljide yumuşak dokularda (kas, tendon, fasia) mekanik uyaranla dolaşımı arttıran, ağrı-spazm-ağrı kısır döngüsünü azaltmak ve bu bölgelerde kan dolaşımını arttırarak ağrıları ortadan kaldırmayı amaçlar. Dolayısı ile hastanın günlük yaşam kalitesinin artmasını hedefler.
Yapılan uygulama sonrası hastaya günlük yaşam aktiviteleri konusunda bilgilendirilmeli ve detaylı değerlendirme sonrası verilen egzersizleri düzenli uygulamasının önemi anlatılmalıdır.
Bu egzersizler kişiye özel olmakla birlikte solunum egzersizleri, gevşeme egzersizleri, germe ve güçlendirme verilmelidir.
2. Fibromiyalji ve Pilates
Pilates, tüm kasları eşit çalıştırarak tüm bedeni kuvvetlendiren ve koruyan bir egzersiz sistemidir. Nefes kontrolü ile yapılan pilateste oksijenlenmeyi arttırır dolayısıyla pilateste tüm kaslar aktif bir şekilde kullanıldığı için fibromiyalji hastalarında düzenli uygulandığı takdirde çok etkili sonuçlar alınmaktadır. Fibromiyalji hastalarında pilates bir yaşam tarzı haline getirilmelidir.
Merkezimizde (Antalya Mytherapy Sağlıklı Yaşam Merkezi) fizyoterapistler eşliğinde uygulanan mat pilates ve aletli pilatese (reformer) gelen kişilere vücut analizi, postür analizi ve değerlendirmesi yapılarak kişiye uygun bir program hazırlanır. Fibromiyalji hastalarında yapılan değerlendirme sonrası zayıf olan kasları kuvvetlendiren egzersizler çıkarılır. Germe ve gevşeme egzersizlerine özellikle ağırlık verilir. Düzenli pilates sonrası ağrıların ve yorgunluk hissinin azaldığı, uykunun düzeldiği gözlemlenmiştir.
Merkezimizde egzersizlere haftada 2 gün, yavaş ve az tekrarlı başlanır. Kaslar kuvvetlendikçe sıklığı arttırılır. Mat pilates ve aletli pilatesin yanı sıra kişilere açık havada düzenli yürüyüş ve yüzme önerilir.